Τα Μέσα σαν Ένα Μέρος της Καθημερινής Ζωής
Σήμερα, τα (ψηφιακά) μέσα αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής ζωής των παιδιών και αποτελούν σημαντικούς συντρόφους στην πορεία προς την ενηλικίωση, καθώς μπορούν, για παράδειγμα, να τα υποστηρίξουν για την αντιμετώπιση σημαντικών αναπτυξιακών θεμάτων, όπως η γλώσσα, οι κοινωνικοί κανόνες και η αναγνώριση των φύλων. Τα μέσα έχουν διαφορετικές λειτουργίες ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα.
Οι Διαφορετικοί Ρόλοι των Μέσων
Τα παιδιά ηλικίας μεταξύ τριών και έξι αντιλαμβάνονται τα μέσα ενημέρωσης ως αντικείμενα. Είναι απασχολημένα να κατανοούν τον πραγματικό κόσμο και, υπό αυτή την έννοια, εξερευνούν το περιβάλλον τους με περιέργεια και θέλουν να ανακαλύψουν τα μέσα ως αντικείμενα.
Τα μέσα χρησιμοποιούνται ως πηγή προσανατολισμού για παιδιά ηλικίας μεταξύ τριών και έξι ετών. Στα μέσα ενημέρωσης, τα παιδιά βρίσκουν πολλά διαφορετικά, μερικές φορές αμφισβητήσιμα, πρότυπα ρόλων. Ο σχηματισμός αξιών επηρεάζεται επίσης από τα μέσα ενημέρωσης. Από μικρή ηλικία, τα παιδιά δοκιμάζουν τα πρότυπα συμπεριφοράς που έχουν βιώσει μέσω των μέσων ενημέρωσης και επαναλαμβάνουν το περιεχόμενο τους. Εδώ τα παιδιά χρειάζονται την καθοδήγηση και την υποστήριξη των ενηλίκων ώστε να είναι σε θέση να ταξινομούν και να επεξεργάζονται σωστά αυτά που έχουν βιώσει.
Τα μέσα αποτελούν σημαντική πηγή γνώσης και επομένως διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην αναζήτηση πληροφοριών. Εκτός από τα βιβλία, οι ταινίες και τα ραδιοφωνικά παιχνίδια είναι επίσης σημαντικές πηγές πληροφοριών. Τα τηλεοπτικά προγράμματα που απευθύνονται σε παιδιά περιέχουν πληροφορίες κατάλληλες για την ηλικία τους. Σήμερα, κάποιος συχνά βρίσκει ένα κατάλληλο ιστότοπο για αυτά τα τηλεοπτικά προγράμματα, ο οποίος λαμβάνει υπ’ όψιν τις ανάγκες των παιδιών. Εδώ τα παιδιά, συνοδευόμενα από ενήλικες, μπορούν εύκολα και με παιχνιδιάρικο τρόπο να ανακαλύψουν νέα πράγματα.
Θέσετε σαφείς κανόνες για τη χρήση των μέσων και βοηθήσετε τα παιδιά να προσανατολίζονται καλύτερα όταν ασχολούνται με αυτά. Για τον λόγο αυτό, είναι σημαντικό για τα κέντρα ΠΕ, αλλά και για τις οικογένειες, να καθιερωθούν εύλογοι κανόνες για τη χρήση των μέσων μαζί με τα παιδιά. Τέτοιοι κανόνες θα μπορούσαν να είναι, για παράδειγμα, ο χρόνος χρήσης των μέσων ενημέρωσης να είναι περιορισμένος, τα μέσα να απαγορεύονται σε συγκεκριμένες καταστάσεις, όπως για παράδειγμα την ώρα του φαγητού ή να χρησιμοποιούνται μόνο κατάλληλα μέσα για παιδιά.
Μια αφίσα με κανονισμούς θα ήταν χρήσιμη για τα παιδιά για να γνωρίζουν ότι υπάρχουν κάποιοι περιορισμοί με τους οποίους θα πρέπει να συμμορφώνονται.
Έχουμε ετοιμάσει ένα δείγμα αφίσας για Κανονισμούς Σπιτιού έτοιμη προς λήψη.
Τα μέσα συνήθως γίνονται συμπαίκτες των παιδιών που χρησιμοποιούν προγράμματα ζωγραφικής σε υπολογιστές, τάμπλετ ή έξυπνα τηλέφωνα. Για παιδιά ηλικίας από τριών ετών, συνιστώνται προγράμματα τα οποία μπορούν να χρησιμοποιήσουν υπό την επίβλεψη ενηλίκων. Οι χαρακτήρες των μέσων από τα βιβλία και την τηλεόραση μπορούν επίσης να γίνουν συμπαίκτες τους στις φαντασιώσεις των παιδιών.
Όσον αφορά στη χρήση των μέσων σε αυτή την ηλικιακή ομάδα, οι ιστορίες διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο. Οι ιστορίες μεταφέρουν γνώσεις, εμπειρίες και συναισθήματα. Το οπτικοακουστικό περιεχόμενο από τηλεοπτικές σειρές ή ταινίες είναι επίσης συναρπαστικό όπως και η ανάγνωση βιβλίων και ηχητικών έργων.
Επομένως, τα μέσα μπορούν να εκπληρώσουν διάφορες λειτουργίες για τα παιδιά. Χρησιμοποιούνται για ψυχαγωγία, ενημέρωση και προσανατολισμό όσον αφορά στην κοινωνική συμπεριφορά. Μπορούν επίσης να είναι απλή διασκέδαση για τα παιδιά. Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό να παρέχονται στα παιδιά εναλλακτικές λύσεις που μπορούν να εκτελούν τις ίδιες λειτουργίες χωρίς τα μέσα, π.χ. απαντώντας σε ερωτήσεις, παίζοντας και τραγουδώντας μαζί ή λέγοντας ιστορίες. Με τον τρόπο αυτό, τα μέσα ενημέρωσης δεν έχουν μεγάλη σημασία στην καθημερινή ζωή των παιδιών, αλλά αναλαμβάνουν τον ρόλο μιας συμπληρωματικής προσφοράς.
Είναι πάντα σημαντικό να προσφέρουμε στα παιδιά μια εναλλακτική λύση στο δελεαστικό περιεχόμενο των μέσων. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας χρειάζονται ιδιαίτερα πολλή άσκηση και ευκαιρίες για να ανακαλύψουν, και να διερευνήσουν το περιβάλλον τους. Οι εναλλακτικές προσφορές που σχετίζονται άμεσα με το γνωστό περιεχόμενο των μέσων ενημέρωσης είναι ιδιαίτερα χρήσιμες από την άποψη αυτή.
Θα μπορούσατε, για παράδειγμα, να δοκιμάσετε τα πειράματα που βλέπετε στα παιδικά προγράμματα με τα παιδιά ή να συνθέσετε μαζί την ιστορία που έχουν ακούσει. Συχνά, ακόμη και μικρά κίνητρα είναι αρκετά για να προκαλέσουν τον ενθουσιασμό των παιδιών και να κατευθύνουν το ενδιαφέρον τους και σε άλλα πράγματα.